Storczyki z Szuszalewa

 Koniec czerwca to okres kiedy jedne rośliny przekwitają i jednocześnie zaczynają kwitnąć rośliny torfowisk alkalicznych. Nawet z wytyczonych szlaków pieszych można spotkać prawie wszystkie storczyki z górnego basenu Biebrzy. A wypatrzenie pary kukułki krwistej w formie albinotycznej nie jest trudne. Potrafią rosnąć nawet parami, forma typowa i alba. Na kwitnienie kruszczyka błotnego trzeba jeszcze poczekać przynajmniej tydzień. Ciekawostką jest dość częste występowanie gruszyczki okrągłolistnej - gatunku wyróżniającego dla olsu torfowcowego odmiany subborealnej.

Kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata i f. alba)

Kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata  f. alba)

Kruszczyk błotny (Epipactis palustris)

Lipiennik Loesela (Liparis loeselii) 

Listera jajowata (Listera ovata)

Gruszyczka okrągłolistna (Pyrola rotundifolia)

Niskie torfowisko węglanowe (Caricetalia davallianae) w Szuszalewie

      

Wianki

 Na zakończenie Oktawy Bożego Ciała następuje święcenie przyniesionych przez wiernych wianków, uplecionych z kwiatów i ziół leczniczych. Tradycja jest od lat kultywowana. Powszechna jest wiara w moc leczniczą i ochronną wianuszków, najczęściej z kwiatów, które rosną w najbliższej okolicy. Na szczęście w Białymstoku przesunął się okres koszenia poboczy oraz trawników i zamiast wypalonej darni można ciągle podziwiać dziesiątki pięknie kwitnących roślin.  Wianek powieszony w oknie, nad drzwiami wejściowymi lub zatknięty za obraz, przechowuje się przez cały rok aż do następnej Oktawy, a po roku można go spalić. Jak mówi tradycja nie wolno go wyrzucić, gdyż jest poświęcony. 

Wianek z kwiatów przydrożnych Nowego Miasta

Wianek tradycyjny z wielu kwiatów, głównie koniczyn*

Koniczyna białoróżowa (Trifolium hybridum)

Koniczyna łąkowa (Trifolium pratense) 

Koniczyna dwukłosowa (Trifolium alpestre)

Koniczyna polna (Trifolium arvense)

Koniczyna łubinowata (Trifolium lupinaster)

 

*W okolicy można spotkać rzadkość jaką jest  koniczyna łubinowata. 

  

Podkolany białe

 Połowa czerwca to na Józefowie okres kwitnienia kolejnych storczyków. Po kukułkach szerokolistnych w tych samych miejscach jak co roku, pojawiły się podkolany, jest ich kilkadziesiąt. Warunki pogodowe sprzyjają rozwojowi tych storczyków i widać jak ostroga jest pełna nektaru (ale tylko dla wybranych owadów). Sprzyjające warunki wykorzystał także ostrożeń, który już osiągnął 2 m wysokości.

Siedlisko podkolana białego

Podkolan biały (Platanthera bifolia)

Ostrożeń błotny (Cirsium palustre)

Przykład drapieżnictwa, łątka dzieweczka (Coenagrion puella) i bagnik przybrzeżny (Dolomedes fimbriatus) na rutewce wąskolistnej (Thalictrum lucidum)

Kolejna wylinka ważki z szuwaru turzycowego

Okolice Józefowa

 Kilka kilometrów przebyte wokoło turzycowiska na Józefowie to okazja do spotkania z ciekawymi przedstawicielami flory i fauny gminy Zabłudów. Jedna z wilgotnych łąk przypomina purpurowy dywan, wrażenie rzadkie do opisania a to dzięki ostrożeniowi, setki roślin na obszarze kilku arów. Część ptaków lęgowych wyprowadziła pierwsze lęgi, jak choćby żurawie, stali bywalcy turzycowiska. Nowy lokator to muchołówka, która wykorzystała złamaną olszę. Płazy też rozeszły się po okolicy i już brązowo ubarwiony samiec żaby moczarowej przebywał 2 km od miejsca godów.

Łąk wilgotna z dominującym ostrożeniem łąkowym

    

Ostrożeń łąkowy (Cirsium rivulare)

Siedmiopalecznik błotny (Comarum palustre)

Rdest wężownik (Polygonum bistorta)

Muchołówka szara (Muscicapa striata)

Pokląskwa (Saxicola rubetra)

Żaba moczarowa (Rana arvalis)

Górny basen Biebrzy

 Alkaliczne torfowiska z okolic Lipska, Szuszalewa to rzadkie siedliska zagrożone wysychaniem, sukcesją brzóz i wierzb, a także trzciny. Zachowanie tych miejsc wymaga czynnej ochrony w postaci wykaszania i odkrzaczania. Dzięki tym zabiegom można tam spotkać wiele rzadkich roślin. Jak choćby wielosiła błękitnego czy gnidosze, oba gatunki, teraz kwitnie tylko błotny.

Wielosił błękitny (Polemonium caeruleum)

Gnidosz błotny (Pedicularis palustris)

Kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata) typowa

Kukułka krwista (Dactylorhiza incarnata) forma albinotyczna

Turzyca darniowa (Carex cespitosa)

Turzyca tunikowa (Carex appropinquata)

   

Cztery turzyce i kukułka

 Utrzymująca się duża wilgotność i nasłonecznienie to okres kiedy kwitną i zawiązują nasiona kolejne turzyce. Na łące wilgotnej w połowie czerwca występuje pełnia kwitnienia traw, turzyc, sitów i pozostałych roślin naczyniowych. Storczyki już przekwitają, choć z pośród setek kukułek szerokolistnych znalazł się jeden egzemplarz o nietypowych cechach. Po wielu próbach znalezienia turzycy niby-lisiej udało się oznaczyć tylko dwie kępy, może dla tego, że jest to rzadka turzyca w porównaniu z turzycą lisią. Kolejną nową rośliną na łące jest gwiazdnica błotna, jest ona pospolita,  natomiast w tym siedlisku rosły tylko dwie rośliny i to w kępach turzycy sztywnej.      

Kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis)

Turzyca nibylisia (Carex cuprina)

Gwiazdnica błotna (Stellaria palustris)

Turzyca blada (Carex pallescens)

Turzyca zajęcza (Carex leporina)

Turzyca żółta (Carex flava)

Kosaciec żółty (Iris pseudacorus). 

Częste miejsce odpoczynku zalotki większej (Leucorrhinia pectoralis)* 

Wylinka ważki jako kamuflaż pająka polującego na owady.

* Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Liczenie obuwika pospolitego

 Kolejny raz praca w ramach wolontariatu na rzecz Biebrzańskiego Parku Narodowego przyniosła ciekawe spotkania z rzadkimi roślinami. Wykonywanie zdjęć fitosocjologicznych pod okiem specjalisty to zajęcie na cały dzień. Uwzględnić należy nie tylko stopień pokrycia roślin według skali Braun-Blanqueta, ale także grubość warstwy ściółki, wojłoku. Obuwik pospolity, któremu dedykowane było zdjęcie jest już tylko z nazwy pospolity. Nam nie udało się znaleźć ani jednej formy generatywnej. Znalezienie formy wegetatywnej wśród gęstwiny innych roślin runa a szczególnie wśród liści konwalii czy siewek derenia to nie lada wyzwanie. Przy okazji takich zajęć zawsze można coś nowego odkryć jak na przykład paproć nasięźrzała pospolitego czy rutewkę orlikolistną.

Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)

Nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum)*

Orlik pospolity ( Aquilegia vulgaris)

Rutewka orlikolistna (Thalictrum aquilegiifolium) 

Siódmaczek leśny (Trienatalis europaea)

Ciekawa forma dęby szypułkowego (Quercus robur)

*Paproć grubozarodniowa, składa się z jednego liścia, który u podstawy dzieli się na cześć asymilacyjną i zarodnionośną. 

Dubiecko - lasy łęgowe dolin rzecznych i potoków

 Kolejne zbiorowiska roślinne to żyzne doliny rzeczne. Tworzą je lasy łęgowe występujące w zasięgu wód powodziowych, które dzięki naniesionym bogatym w substancje pokarmowe mułom, tworzą specyficzny ekosystem. Źródła rzeki Śliwnicy i jej rozległe doliny to miejsce występowania kilku gatunków storczyków, które od wielu lat rosną w tych samych miejscach. Rzadkim, o tak niespotykanej ilości bakterii żelazistych, okazał się jeden z potoków, dopływów rzeki Śliwnicy. Jego charakter świadczy o dużej zawartości żelaza w wodzie. Inny potok w lesie Nienadowskim to miejsce występowania pióropusznika strusiego, ciemiężycy zielonej (występowały tylko formy wegetatywne), żywokostu sercowatego. Ciemiężyca jest rośliną śmiertelnie trującą, choć zatrucia są rzadkie i mogą jedynie występować na skutek mylenia z innymi roślinami. 

Las łęgowy w dolinie rzeki Śliwnicy z sałatnicą leśną (Aposeris foetida) i turzycą orzęsioną (Carex pilosa) 

Kukułka Fuscha (Dactylorhiza fuchsii)

Listera jajowata (Listera ovata)

Bakterie żelazowe barwiące na rdzawo wypływ wody ze źródliska

Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris) 

oraz wegetatywne formy ciemiężycy zielonej (Veratrum lobelianum)

Łęg rzeki Śliwnicy